Acht boekbesprekingen door:
- Ingela Wolf Sjögren – Relatietherapie Coaching Mindfulness Opstellingen
- John Serkei – Acteur, trainer, coach ‘Presence, Performance & Storytelling’
- Sigrid Adam – Arts en SySt® adviseur
- Johan de Jong – Leidinggevende in de Gezondheidszorg
- Wiep Staal – Onderwijsmanager van de master Jeugdzorg en (team)coach Hogeschool Leiden
- Philippe Bailleur – Ervaren gids in Organisatie Vernieuwing
- Dr. Lucas Derks – Sociaal Panorama
- Paul Zonneveld – Executive Coach & Leadership consultant
(1) “Zicht wijze, op ongedachte mogelijkheden” van Nelleke van Houts is een echt vakboek.
18 december 2017
Het is een uitstekend handboek en studieboek voor professionals die meer willen weten over de Systemische Structuuropstellingen van Matthias Varga von Kibéd en Insa Sparrer. Het is Nelleke gelukt om de veelvoudige aspecten van het werken met structuuropstellingen systematisch de revue te laten passeren. Dat doet ze uiterst zorgvuldig en precies.
Nelleke daagt mij als opsteller uit, goed te kijken naar mijn eigen principes en vooronderstellingen in mijn werk. Naast het beschrijven van de opstellingsformats, beschrijft Nelleke kort en helder uit welke bronnen de Systemische Structuuropstellingen putten. Als opsteller ervaar ik dit als bijzonder waardevol. Dat geldt ook voor de beschrijvingen van de basisinterventies en de rol als gastvrouw (opsteller).
De kracht van het boek is de helderheid. Nelleke is een echte vakvrouw en je wordt nieuwsgierig om haar zelf aan het werk te zien. Ik heb haar aan het werk gezien en dat versterkt mijn werk met systemische structuuropstellingen en het hanteren van “Zicht wijze op ongedachte mogelijkheden”.
Ingela Wolf Sjögren
Relatie therapie, Coaching, Mindfulness, Opstellingen
www.wavemens.nl
(2) “Zicht wijze op ongedachte mogelijkheden” – handboek voor systemische structuuropstellingen (SySt®) – Nelleke van Houts – Uitgeverij Het noorderlicht
1-11-2017
Meer dan 10 jaar geleden legde ik als acteur en regisseur mijn verbindingen met systemisch werk én met structuuropstellingen.
Sindsdien heb ik het ingezet bij allerlei vragen op het gebied van coaching, scenario en ontwerp. Ik ben heel blij met het boek van Nelleke. In de loop van de tijd ben ik het een en ander vergeten. Ik gebruik “Zicht wijze op ongedachte mogelijkheden” als een (heel nuttig) naslagwerk, als een inspiratiebron en als een gids. Het handboek is een waardevolle bron voor collega coaches en trainers, die systemisch werken.
Grote buiging voor Nelleke. Ze heeft met dit boek de grote rijkdom van SySt® beschreven en opnieuw bereikbaar gemaakt.
John Serkei
Acteur/trainer/coach ‘Presence, Performance & Storytelling’.
(3) “Zicht wijze op ongedachte mogelijkheden” biedt een duidelijk gestructureerde opzet met uitgebreide uitleg over de methode.
22 oktober 2017
Met haar boek “Zicht wijze op ongedachte mogelijkheden” heeft Nelleke van Houts het eerste Nederlandstalige handboek over Systemische Structuuropstellingen (SySt®) geschreven en vooral toegankelijk gemaakt. Het biedt een duidelijk gestructureerde opzet met uitgebreide uitleg over de methode zelf, over haar bronnen, haar werkwijze als een specifieke ’taal’ en vooral erover hoe je deze als systemische werker kunt toepassen in het kader van bv. coaching processen.
Alle belangrijke formats van de structuuropstellingen komen aan de orde: het tetralemma, de oplossingsopstellingen, het verdekte thema, de geloofspolariteiten opstelling en daarnaast diverse combinaties van de genoemde formats. Zo krijgt de lezer een handvat hoe deze opstellingen in de praktijk uitgevoerd kunnen worden.
Wel is het belangrijk dat je als geïnteresseerde lezer al wat kennis op het gebied van systemisch werken en ook van opstellingen meebrengt voor een beter begrip van de inhoud en de mogelijke toepassingen.
Wat ik zelf heel fijn vond, is dat door dit hele boek heen de houding van Nelleke als systemische denker en werker schijnt. Zoals Virginia Satir ooit zei: ‘Zonder de juiste houding is het niet eens een goede methode’. En met de woorden van Steve de Shazer: ‘Wat wil de klant?’, biedt de gastvrouw met behulp van een structuuropstelling de klant in principe alleen een andere ‘zicht wijze’ aan die uiteraard ondersteunend en faciliterend is en vooral oplossingsgericht. Dit houdt in dat het met name om een klantgerichte benadering gaat geheel in overeenstemming met Wittgenstein ‘De oplossing van het probleem merkt men aan het verdwijnen van dit probleem’.
Bij het SySt® Institut in München heb ik opgeleid en ik rond binnenkort mijn masterstudie ‚Systemische Beratung‘ af. Binnen mijn werk in de gezondheidszorg biedt de systemische benadering middels SySt® veel aanknopingspunten.
Dank aan Nelleke voor deze overtuigende prestatie. En ik onderschrijf haar uitnodiging aan de lezers om de omzetting van de inhoud naar de praktijk te gaan maken.
Sigrid Adam ***** (5 sterren)
(4) Dit boek “ Zicht wijze op ongedachte mogelijkheden” Handboek Systemische Structuuropstellingen (SySt®) van Nelleke van Houts, is mijns inziens een kado van grote waarde.
14 oktober 2017
Allereerst dient gezegd te worden dat het een prachtig boek is door de vormgeving, de wijze van binding, de mooie stevige kaft en het zeer leesbare lettertype dat is gebruikt door Uitgeverij Het Noorderlicht. De inhoud van het handboek systemische structuuropstellingen biedt zeer doeltreffend en leesbaar beschreven theorie over systemisch werk.
Nelleke van Houts heeft een zeer grondig werk afgeleverd, wat aan de ene kant een bijna wetenschappelijke status heeft en aan de andere kant aan de hand van heel veel voorbeelden de praktijk inzichtelijk maakt. De voorbeelden zijn treffend en laten de facetten van Waarnemen – Ervaren – Handelen duidelijk zien. Daarbij wordt met rituele teksten en prikkelende zinnen extra kracht gegeven aan het uitnodigen van de lezer om er “in op” te gaan. Je wordt al direct meegenomen door de uitspraak van Confucius “Vertel me en ik zal het vergeten. Laat het me zien en ik zal het me herinneren. Betrek me erbij en ik zal het begrijpen”.
Met het handboek kan je zelf aan de slag met jouw kennis van systemisch werk en beter kan je met het boek in de hand nog een training volgen. Met dit boek op schoot zal je daar zeker veel verder mee komen en deze zicht wijze gaan toepassen in je werk of leven.
Dit boek is mijns inziens een kado van grote waarde. Van Houts heeft ontzettend veel literatuur en materiaal inzake systemische structuuropstellingen samengebracht en daarmee heel veel kennis in dit boek beschreven voor de lezer. Ik ben een kenner van systemisch werk en geen kenner van structuuropstellingen. Het boek ervaar ik als leerrijk en begrijpelijk. Het is sowieso een uniek document geworden, waarin de kennis en de toepassing van structuuropstellingen helder beschreven staat.
Ik ben 25 jaar actief geweest in een leidinggevende functie in de Gezondheidszorg en ik heb zeker ervaren dat je de methode van systemische structuuropstellingen kan toepassen bij het waarnemen van samenwerking en effectiviteit op de werkvloer. Je krijgt zicht op situaties die ‘wringen’, waardoor een optimale samenwerking kan worden verstoord. Dit zicht kan het begin zijn van het in beeld brengen van een oplossing.
Johan de Jong
(5) Het werken met structuuropstellingen geeft een andere kijk op mogelijkheden, handelingsinterventies, om met systemen en gezinnen om te gaan.
16 augustus 2017
Als onderwijsmanager bij de opleiding master Jeugdzorg en vanuit mijn werk als (team)coach ben ik zeer geïnteresseerd in de theorie en methodieken rond systemen.
Het boek Zicht wijze, op ongedachte mogelijkheden, van Nelleke van Houts heb ik ter hand gepakt om mijn nieuwsgierigheid te bevredigen met betrekking tot systemische structuuropstellingen.
Ik was zeer onder de indruk van het boek en de schrijfkunst van Nelleke. Zij heeft op een zorgvuldige, punctuele en begrijpelijke manier, ook voor een relatieve leek op het gebied van structuuropstellingen, haar ervaringen en vakkennis overgebracht. Haar scherpte en gedrevenheid, die ik al kende van haar dramalessen aan de mboschool richting Welzijn, herken ik ook weer terug in haar boek.
Onze masterstudenten Jeugdzorg hebben bij hulpverlening altijd te maken met systemen en de context van gezinnen met hun specifieke geschiedenis. Complexe problematiek wordt door hulp- en dienstverleners methodisch begeleid. Veelal wordt er gebruik gemaakt van eigenkracht, oplossingsgericht werken en systemisch werken. Het werken met structuuropstellingen geeft een andere kijk op mogelijkheden, handelingsinterventies, om met systemen en gezinnen om te gaan.
Daarnaast zijn de 17 bijlagen met bronnen over stromingen en het gedachtengoed, dat kenmerkend is voor systemisch werken en gericht is op het bewerkstelligen van ontwikkeling of gedragsverandering, een welkom geschenk. Het handelen verantwoorden met bronnen is een must in het onderwijs. Nelleke geeft voor onze studenten een mooie tijdlijn en historisch besef weer met betrekking tot bovenstaande.
Als teamcoach kon ik mij goed identificeren met de grondhouding en rolbeschrijving die Nelleke geeft van de gastvrouw en de gegeven begeleidingspunten. De oplossingsgerichte formats voor teams spreken mij erg aan en ik denk dat ik kleine aspecten en adviezen kan overnemen voor teamcoaching.
Zicht wijze is een mooi studieboek voor studenten en een interessante aanvulling op mijn methodieken voor coaching van teamsystemen en individuen met levensvragen.
Tevens genoot ik van Nelleke haar creativiteit met betrekking tot haar woordgedicht, waarmee ze elk hoofdstuk opent en de focus legt op de inhoud.
Groot compliment voor Nelleke van Houts. Een mooi leerboek rijker!
Wiep Staal, onderwijsmanager master Jeugdzorg en (team)coach Hogeschool Leiden
(6) Eindelijk. Mocht een boekbespreking zo kort mogen zijn, dan was ik nu al klaar.
20 mei 2017
Waarom eindelijk?
Iedereen die ooit een seminar volgde bij Matthias Varga von Kibèd en Insa Sparrer zal opgelucht ademhalen bij het verschijnen van dit boek en dit om verschillende redenen.
Dit bijzondere duo is er doorheen de jaren in geslaagd om de magie uit het werken met opstellingen te halen. Dat is handig als je met deze werkwijze aan de slag wil in bv. meer zakelijke contexten.
Daarnaast slaagden ze er in om opstellingen los te koppelen van de ene of de andere context (bv. familie, organisatie, gezondheid, …). Inderdaad, elk probleem heeft grosso mode een zelfde structuur, met name iemand die met het probleem aan de slag wil, een gewenst resultaat, een reeks hindernissen, een reeks al dan niet gekende of ontwikkelde hulpbronnen, … . Door met die structuur aan de slag te gaan, werk je op een onderliggend niveau en wordt inhoud een heel stuk minder relevant want al te vaak verdrinken zowel cliënt als begeleider in alle details van de inhoud terwijl dit vaak niet nodig is. Dit leidde tot een hele reeks – ondertussen bekend geworden – structuuropstellingen waaronder het tetralemma en de negenveldenopstelling.
Matthias Varga von Kibèd en Insa Sparrer zijn ook bijzondere teachers. Iedereen die ze aan het werk heeft gezien, heeft gegarandeerd nog ergens een stapel notities of foto’s van flip-over vellen liggen met de afspraak om daar ooit eens terug in te duiken. Wel dat is niet meer nodig. Nelleke van Houts heeft ze voor jou uitgeschreven in een bijzonder boek en ze heeft geen enkel detail uit het oog verloren, want ook daar waren de seminars van Matthias en Insa bekend voor. In de manier waarop ze hun werk deden en doorgaven, zijn ze bijzonder vrijgevig: tientallen verwijzingen mede uit respect voor alle disciplines waar ze zelf uit gepuurd hebben maar evengoed omdat meesterschap vaak in kleine details zit.
Veel begeleiders van opstellingen hebben gewacht op dit boek. Weinig auteurs waren in staat om een boek te schrijven dat zo trouw blijft aan de wortels van deze bijzondere stroming. ‘Nelleke did it’ en het is een feestmaal geworden. Als lezer wordt je geleid naar de oorsprong van structuuropstellingen en je krijgt meteen ook een hele reeks handige tips om er zuiver mee aan de slag te gaan. Ook het oplossingsgericht werken komt uitgebreid aan bod in het boek onder meer omdat die benadering mee ligt aan de grondslag van deze manier van werken met opstellingen. Vervolgens krijg je een breed en helder uitgewerkt overzicht van interventies die heel typisch zijn voor structuuropstellingen. Net hierdoor hebben Matthias en Insa het werken met opstellingen een stuk gestructureerder gemaakt – let wel, niet daarom zijn het structuuropstellingen – en net daardoor hebben ze een deel van de magie er uit gehaald.
Vervolgens komen de meest bekende maar ook minder bekende soorten structuuropstellingen aan bod. Zeker voor mensen die vertrouwd zijn met opstellingen is dit bijzonder handig want hierdoor heb je een grondig uitgewerkt naslagwerk. Voor mensen die geen ervaring hebben met opstellingen, zou het hier wat lastig kunnen worden maar ik vermoed dat Nelleke haar boek geschreven heeft voor begeleiders die hier echt mee aan de slag willen gaan of die hun ervaring als opsteller willen uitbreiden in de richting van structuuropstellingen. Een boek zal in dat geval niet volstaan. Het boek past in die zin perfect bij de langlopende opleiding die Nelleke verzorgt vanuit Syst®-Nederland.
Eindelijk … het is iemand gelukt om een bijzonder boek te schrijven dat trouw blijft aan de oorsprong van deze manier van werken met opstellingen en dat is Nelleke van Houts.
Proficiat!
Philippe Bailleur, ervaren gids in Organisatie Vernieuwing
www.philippebailleur.be
(7) Een nieuw boek als dit, is altijd een feest (samenvatting). 25 april 2017
Een handboek over SySt® schrijven is een zeer grote en gedurfde onderneming. Nelleke van Houts, heeft de moed gehad om de veelvoud van complexe SySt® inzichten en hun bronnen in dit mooi uitgevoerde handboek samen te brengen.
Pakken we ‘Zicht wijze’ van Nelleke van Houts, dan lezen we hoe het werk met opgestelde plaatsvervangers ook binnen een geheel ander conceptueel kader past. Waar Bert Hellinger het katholicisme en de fenomenologische filosofie als achtergrond heeft, is dat bij Insa Sparrer de psychotherapie en de Solution Focused Therapie en bij Matthias Varga von Kibèd de logica van het Boeddhisme en de filosofie van Wittgenstein, Spencer Brown en Peirce. Via deze gecombineerde rationele achtergronden berijpen zij de verrassende creatieve- helende- en sociale processen die opstellingen hun waarde geven.
Dus globaal draait het bij zowel Systemische Structuuropstellingen en bij Familieopstellingen om de helende werking van het opstellen van representanten, maar, de in deze twee scholen gebruikte filosofische en psychotherapeutische kaders lopen op veel plaatsen ver uiteen. De voor SySt® relevante verschillen staan op pagina 250 van “Zicht Wijze”. Maar een metaforische vergelijking die mij, ooit kunstschilder zijnde, aanspreekt is: “Structuuropstellingen verhouden zich tot de andere opvattingen van systemische opstellingen als de abstracte schilderkunst tot de concrete.”
Het is geweldig dat deze materie in onze eigen taal goed geordend is opgeschreven. Nelleke is waarschijnlijk de enige Nederlander die genoeg kennis en ervaring met SySt® heeft en ook nog het doorzettingsvermogen heeft om dit te doen. De overzichtelijke structuur die Nelleke van Houts er aan gegeven heeft vraagt eigenlijk om een Duitse vertaling (bij uitgeverij Ferrari Media, Aken).
“Zicht wijze” is in de eerste plaats een boek voor SySt®-studenten. Het helpt bij het naslaan van in workshops en opleiding behandelde zaken. Een overzichtelijk boek als dit is voor iedere SySt® beoefenaar en geïnteresseerde dan ook goud waard.
In de tweede plaats zal “Zicht wijze” ieders nieuwsgierigheid naar systemische structuuropstellingen volledig bevredigen, in zoverre een boek dat natuurlijk kan over iets waarbij de ervaring zo’n grote rol speelt.
Nieuwsgierigen: opstellers met een andere achtergrond en ook organisatieadviseurs, mediators, therapeuten, mensen uit het onderwijs en sociale wetenschappers kunnen via dit boek, een overzicht krijgen van een voor onderzoek nog bijna braak liggend gebied.
Wat dit boek extra aantrekkelijk maakt zijn de 50 pagina’s bijlagen, waarin de belangrijkste bronnen van SySt® zijn samengevat. Bijvoorbeeld vindt je een bijlage over de “Laws of form” van George Spencer Brown. Dit is een bron die in de ontwikkeling van Matthias Varga von Kibéd veel invloed heeft gehad en die meespeelt in SySt®. Met Nelleke van Houts’ handboek op schoot kun je nazoeken waar het bij Spencer Brown om gaat en hoe zich dit met SySt® verhoudt. Want dat zijn precies de vragen die je krijgt als je aan een SySt® activiteit deelneemt.
Het werk van Insa Sparrer en Matthias Varga von Kibèd heeft het verschijnsel opstellingen los gemaakt van de pseudo religieuze sfeer. Ze hebben een solide connectie met robuuste filosofische, logische en therapeutische begrippen gelegd. No nonsens. Nelleke van Houts, heeft dit begrepen en overzichtelijk in kaart gebracht.
“Zicht wijze” is een echt “handboek” geworden: je kunt het complete werk van SySt® nu letterlijk in je hand houden en “begrijpen”. Zij heeft dat met een mate van objectiviteit gedaan die de grondleggers zelf waarschijnlijk moeilijk valt. Een nieuw boek als dit, is altijd een feest.
Dr. Lucas Derks, Sociaal Panorama
(8) Fenomenaal en verfrissend, Nelleke van Houts heeft een basiswerk geschreven voor iedereen die systemisch werk een warm hart toedraagt!! 29 april 2017
De duidelijkheid en precisie waarmee Nelleke de theorie achter het systemisch opstellen beschrijft is fenomenaal en verfrissend. Het is een welkome aanvulling op alle fenomenologische informatie die wij zien verschijnen tijdens opstellingen. Het helpt te duiden zonder over duidend te zijn en biedt een structuur onder dit prachtige werk.
Naast de heldere beschrijving van de basiselementen, de houding van de opsteller (daar kunnen nog velen van leren) en de toevoegingen over tijd, flux en grammatica van hoeken is het ook een zeer praktisch boek.
De verschillende en meest gebruikte werkvormen van systemische structuuropstellingen worden zeer helder met tekst en tekeningen uitgelegd. Om het geheel systemisch rond te maken heeft Nelleke onze systemische voorouders geëerd met 17 bijlagen. Allen die een substantiële bijdrage leverden aan ons succes van het gebruik van deze prachtige methodiek krijgen een plaats, van Milton Erickson, Niklas Luhmann tot en met Edmund Husserl. Ook daar is weer veel over te leren.
Ik raad het iedereen aan dit meesterwerk in je coachruimte of in jouw werktas bij je hebben. Maar lees en bestudeer het vooral eerst!!
Paul Zonneveld, Executive coach & Leadership consultant
